Katı atık, insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan, doğal ortamda biyolojik olarak parçalanamayan ya da uzun sürede parçalanan, genellikle katı formda olan atık malzemeleri ifade eder. Bu atıklar, evsel atıklardan endüstriyel atıklara, inşaat ve yıkım atıklarından tarımsal atıklara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Katı atıklar, çevresel etkileri ve yönetim zorlukları bakımından önemli bir sorun teşkil eder ve bu nedenle atık yönetimi konusunda etkili stratejilerin geliştirilmesi gereklidir.
Katı atıklar, kompostlanabilir, geri dönüştürülebilir, tehlikeli ve tehlikesiz olmak üzere farklı kategorilere ayrılabilir. Kompostlanabilir atıklar, organik maddeler içeren ve doğada hızlı bir şekilde parçalanabilen atıklar olup, gıda atıkları ve bahçe atıkları bu gruba örnek teşkil eder. Geri dönüştürülebilir atıklar, cam, plastik, kağıt gibi yeniden işlenerek kullanılabilir hale getirilen materyallerdir. Tehlikeli atıklar ise, insan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek kimyasallar içeren atıklardır ve özel yöntemlerle bertaraf edilmesi gerekir. Örnek olarak, pil, ilaç, asit gibi maddeler bu kategoriye girer. Tehlikesiz atıklar ise, zararlı maddeler içermeyen ve güvenle bertaraf edilebilen atıklardır.
Katı atıkların yönetimi, çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik bir öneme sahiptir. Yanlış bir şekilde yönetildiğinde, katı atıklar toprak kirliliği, su kirliliği ve hava kirliliği gibi çeşitli çevresel sorunlara yol açabilir. Örneğin, atıkların açık alanlarda birikmesi, yer altı sularının kirlenmesine neden olabilirken, yanma işlemleri hava kirliliğine ve sera gazı emisyonlarına katkıda bulunur. Bu bağlamda, katı atıkların etkili bir şekilde yönetilmesi, çevre koruma politikalarının önemli bir parçasını oluşturur.
Katı atık yönetimi, toplama, taşıma, ayırma, işleme ve bertaraf aşamalarını içerir. Atıkların toplanması, genellikle belirli bir takvime göre düzenlenen evsel atık toplama hizmetleri tarafından gerçekleştirilirken, endüstriyel atıklar için özel hizmetler gerekebilir. Atıkların taşınması, güvenli bir şekilde depolanarak geri dönüşüm veya bertaraf tesislerine ulaştırılması anlamına gelir. Ayırma işlemi, katı atıkların geri dönüşüm potansiyeline göre sınıflandırılmasını sağlar ve bu aşama, geri dönüşüm sürecinin verimliliğini artırır.
Katı atıkların işlenmesi, geri dönüşüm, kompostlama veya enerji geri kazanımı yöntemleriyle gerçekleştirilir. Geri dönüşüm, atıkların yeni ürünlere dönüştürülmesi sürecidir ve bu sayede doğal kaynakların korunmasına katkı sağlanır. Kompostlama ise, organik atıkların biyolojik süreçler aracılığıyla doğal gübre haline getirilmesidir. Enerji geri kazanımı ise, atıkların yakılması yoluyla enerji üretimini içerir ve bu yöntem, özellikle enerji ihtiyacının karşılanmasında alternatif bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Atık bertarafı, katı atıkların güvenli bir şekilde imha edilmesini ifade eder. Bu süreç, çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilir; en yaygın yöntemler arasında depolama alanları (çöplükler), yakma tesisleri ve gömme yöntemleri bulunur.