Tehlikeli atık, insan sağlığına veya çevreye zarar verebilecek özelliklere sahip olan atıklardır. Bu tür atıklar, kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri nedeniyle tehlike arz eder. Tehlikeli atıklar genellikle, zehirli, patlayıcı, korozif, reaktif veya enfekte olabilme potansiyeline sahip maddeler içermektedir. Bu özellikleri nedeniyle, tehlikeli atıkların doğru bir şekilde tanımlanması ve yönetilmesi, hem insan sağlığı hem de çevre koruma açısından son derece önemlidir.
Tehlikeli atıkların sınıflandırılması, uluslararası ve ulusal düzenlemelere dayanmaktadır. Örneğin, Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen tehlikeli atık sınıflandırma sistemleri, bu atıkların özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılmasını sağlar. Bu kategoriler arasında patlayıcı atıklar, zehirli ve zararlı atıklar, korozif atıklar, reaktif atıklar ve biyolojik atıklar yer almaktadır. Her bir kategori, belirli özelliklere sahip atıkları ifade eder ve bu atıkların yönetiminde farklı yaklaşımlar gerektirir.
Tehlikeli atıkların kaynakları oldukça çeşitlidir. Sanayi tesislerinde, laboratuvarlarda, hastanelerde ve diğer birçok sektörde tehlikeli atık oluşabilmektedir. Örneğin, kimya endüstrisi, petrokimya, imalat, inşaat ve tarım gibi sektörler, tehlikeli atıkların en fazla üretildiği alanlardır. Ayrıca, evsel atıklar içinde de belirli oranlarda tehlikeli maddeler bulunabilir. Örneğin, pil, elektronik atık, temizlik maddeleri ve medikal atıklar gibi ürünler, evde oluşturulan tehlikeli atıklar arasında sayılabilir.
Tehlikeli atıkların yönetimi, çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik bir konudur. Bu atıkların yanlış bir şekilde depolanması veya bertaraf edilmesi, su, hava ve toprak kirliliğine yol açabilir. Ayrıca, insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir. Örneğin, kanserojen maddeler içeren tehlikeli atıklar, uzun vadede insanlarda çeşitli hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle, tehlikeli atıkların yönetimi sırasında güvenli depolama, bertaraf yöntemleri ve geri dönüşüm gibi uygulamaların titizlikle uygulanması gerekir.
Tehlikeli atıkların bertarafı için birçok yöntem bulunmaktadır. Bunlar arasında yakma, gömme, kimyasal işleme, fiziksel işleme ve geri dönüşüm gibi yöntemler sayılabilir. Bu yöntemlerin her biri, atıkların türüne ve özelliklerine göre farklılık gösterir. Örneğin, bazı tehlikeli atıklar, yüksek sıcaklıklarda yakılarak yok edilebilirken, bazıları ise kimyasal işlemlerle inert hale getirilebilir. Bu süreçler sırasında, atıkların çevreye zarar vermemesi için sıkı denetim ve yönetmeliklere uyum sağlanması gerekmektedir.
Tehlikeli atık yönetimi, sadece endüstriyel tesislerde değil, aynı zamanda bireysel düzeyde de önemlidir.