Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tehlikeli atıkların yönetimi, toplanması, taşınması, işlenmesi, depolanması ve bertarafı ile ilgili düzenlemeleri içeren hukuki bir çerçevedir. Bu yönetmelik, çevre koruma, halk sağlığı, doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda, tehlikeli atıkların doğaya ve insan sağlığına zarar vermeden yönetilmesini sağlamayı amaçlar. Tehlikeli atıklar, fiziksel, kimyasal veya biyolojik özellikleri nedeniyle sağlık ve çevre açısından risk oluşturan, genellikle endüstriyel, tıbbi veya tarımsal süreçlerden kaynaklanan atıklardır. Bu tür atıklar, zararlı kimyasallar, ağır metaller, radyoaktif maddeler gibi unsurlar içerebilir.
Yönetmeliğin kapsamı, tehlikeli atıkların tanımı, sınıflandırılması, yönetimi, izlenmesi ve bertaraf yöntemlerini kapsar. Yönetmelik, tehlikeli atıkların hangi kriterlere göre sınıflandırılacağını belirlerken, bu atıkların içerdiği zararlı maddelerin doğaya ve insan sağlığına etkilerini göz önünde bulundurur. Tehlikeli atıkların yönetimi, sadece atık üreticileri için değil, aynı zamanda atık toplama, taşıma ve bertaraf süreçlerini yürüten tüm paydaşlar için geçerlidir. Bu nedenle, yönetmelik, bu süreçlerin her aşamasında uyulması gereken standartları ve yükümlülükleri belirler.
Yönetmelikteki ana ilkeler arasında, tehlikeli atıkların üretiminin azaltılması, geri dönüşüm ve yeniden kullanım olanaklarının artırılması, atıkların uygun biçimde bertaraf edilmesi ve bu süreçlerin izlenebilirliğinin sağlanması yer alır. Tehlikeli atıkların yönetiminde, öncelikle atık üretiminin azaltılması hedeflenir. Bu, atıkların kaynağında kontrol edilmesi anlamına gelir ve çevre dostu üretim tekniklerinin benimsenmesini teşvik eder. Ayrıca, tehlikeli atıkların geri dönüşümü ve yeniden kullanımı, hem doğal kaynakların korunmasına hem de ekonominin sürdürülebilirliğine katkı sağlar.
Tehlikeli atıkların taşınması, yönetmelikte özel düzenlemelere tabidir. Taşıma sırasında, atıkların zarar görmemesi, sızıntı yapmaması ve çevreye zarar vermemesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Taşıma işlemlerinde uyulması gereken standartlar, taşıma araçlarının uygunluğu, işaretleme ve etiketleme gereklilikleri gibi unsurları içerir. Taşınan tehlikeli atıkların, belirlenmiş olan geçerli standartlara uygun olarak, yalnızca yetkili ve lisanslı kuruluşlar tarafından yapılması zorunludur.
Bertaraf yöntemleri, tehlikeli atıkların yönetimindeki önemli bir aşamadır. Yönetmelik, hangi atıkların hangi yöntemlerle bertaraf edileceğini belirler. Bertaraf yöntemleri arasında yakma, depolama, geri dönüşüm ve biyolojik işleme gibi çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler, atıkların özelliklerine göre seçilirken, çevresel etkilerin en aza indirilmesi hedeflenir.
Tehlikeli atıkların izlenmesi, yönetmelik gereği düzenli olarak yapılmalıdır. Atık üreticileri, ürettikleri tehlikeli atıkların miktarını, türünü ve bertaraf süreçlerini kayıt altına almalı ve bu bilgileri ilgili otoritelere rapor etmelidir. Bu raporlamalar, tehlikeli atıkların yönetimi ile ilgili şeffaflık sağlar ve çevresel etkilerin izlenebilirliğini artırır.
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, çevre koruma konusunda önemli bir adım olarak, tehlikeli atıkların yönetiminde sistematik bir yaklaşım getirir.